Halkımız kış mevsimi yaklaşırken, turşusunu yapmak istediği sebzelerin, pazarlara dağılım yeri olan sebze hallerine giderek ihtiyaçlarını karşılıyor. Uç beş kuruş daha ucuza almak için sabahın erken saatinde sebze hallerine giderek aile bütçesine katkı sağlamaya çalışıyor.
Daha önce duyduğum, ama bir türlü teyit edemediğim haldeki yolsuzluklarla ilgili bende İstanbul Kadıköy İçerenköy haline gittim.
Şikâyetler tabi yerlerin pisliği değildi. Şikâyetler, ölçü ve tartıdaydı. Satılan ürünleri ölçen terazilerdeydi. Genel olarak hali gezdikten sonra gitmişken bende turşuluk fasulye alayım, hem böylece terazileri de kontrol etmiş olurum dedim.
Dükkânların girişlerinde bir kantar, birde dışarıda ortalıkta duran herkesin kullanmasına açık bir kantar vardı. Ürünü aldım, içerideki kantarda tartıldı. Bir kasa fasulye 15 kg gelmişti. Kg fiyatı 11 TL den 165 TL tutarken 168 TL ödedim. Burada ki 3 TL fark sanırım plastik kasa fiyatıydı. Ücretini verip çıkmadan gayri ihtiyari olarak birde kendimi tartayım dedim. Kendi kilomu biliyordum. Dükkân önündeki sabit kantar beni 6,5 kg fazla tarttı. Kantardan indim tekrar tartıldım, yine 6,5 kg fazlaydım. “Bu kantar yanlış” dedim. Esnaf arkadaşlar, alaylı bir gülüşle; o kadar kilomun olduğunu gösterdiğini söylediler. Ben kilomun o kadar olmadığından emindim. Tartışmaya girmeden, başka bir dükkânın önündeki sabit kantara tartıldım. Bu kez 3,5kg bana göre fazla gelmiştim.
Tonlarca sebzenin tartıldığı kantarlarda her kantarın farklı tartması, kiminde 6,5 kg kiminde 3,5 kg fark olması nasıl büyük bir haksızlık olabileceğini düşünün?
Tabi, birazda endişeyle sebze halinden çıktım. O gün aç karnına tartıldığım sebze hali terazilerinin doğru tartıp tartmadığını üzerimdeki eşyalar aynı olmak kaydı ile daha hassas tartan bir terazide test ettim. Terazide gösterge benim bildiğim kiloydu. Sebze halindeki terazilerin biri beni 6,5 kg, bir diğeri 3,5kg fazla tartmıştı. Tartıldığım baskülün doğru tartıp tartmadığını da test etmek istedim. 1kg bir ağırlığı önce tezgâh üstü hassas teraziye tarttırdım, sonra üzerine çıktığım basküle koyarak tarttım. Ağırlık eşitti. Baskül beni doğru tartmıştı. Ancak İstanbul Kadıköy İçerenköy sebze halindeki, dükkân önlerindeki sabit terazilerin biri 6,5kg bir diğeri 3,5 kg beni fazla tartmıştı.
İnsanlarımız halden ucuz kasa ürünü almak için gittiğinde, terazideki oyunla çok daha pahalıya ürün aldığını gördüm. Bir kasa üründen 6,5 kg üzerinden kilosu 11 TL den benden 71,5 TL fazla alınmış oldu. Oysa zaten pazarda o ürün 3 veya 4 TL fiyat farkı vardı.
Bu işin sorumlusu kim?
Haldeki kabzımal esnaf arkadaşın bu terazilerdeki farkı bilmemesi mümkün değildir.
Şimdi ben soruyorum;
- Bu teraziler neden iki tane kullanılıyor?
- Belediye denetim elamanları, dışardaki seyyar teraziyi kontrol edip, dükkân önündeki terazileri bir paydaş olarak kasıtlı mı kontrol etmiyor?
- Her gün tonlarca sebzenin indirilip satıldığı sebze hallerinde, iki terazinin olması ne anlama geliyor?
Bu soruların cevaplarını, halka karşı sorumlu olan tüm yöneticilerimiz, sorumlulukları gereği vermek durumundadırlar. Eğer bu durumdan haberdar değillerse, bu makalemizi bir ihbar niteliğinde kabul etmeleri gerekir.
Sebze hallerindeki kişisel gözlemlediğimiz ve bizzat teyit ettiğimiz ölçüdeki bu vahim adaletsizliğin pazar terazilerinde de olabileceğinin altını çizmek isterim. İnsanlar ölçüler üzerinden aldatılmasına ciddi cezaların getirilmesi caydırıcılık açısından da önemli olduğunu düşünüyorum.
Halbuki Allah; ölçü ve tartı ile ilgili olarak insanlar arasında adaletli olunması ve doğru tartılmasını emreder. Doğru ölçü ve tartı yapmayanı da insanların mallarının değerini düşürdükleri için bozgunculuğa sebep olacaklarını bunlardan da kesinlikle kaçınmalarını emreder.
Parada bir ölçüdür.
Onunla mal ve hizmetleri tanımlanan değeri üzerinden satın alıyoruz. Bu parayı yani ölçüyü faizle bozdular. Tartıya giden bu alım ölçüsü, tartıyı kurana da tartıyı bozdurmuştur. Herkes kullandığı ölçüler üzerinden birbirini aldatır hale gelmiştir. Balık baştan kokmuştur.
Para ölçüsünü faizle bozarsanız, her yerdeki tartıda bozulur hale getirilir. Bunlar, temiz akıl sahiplerine yeniden hatırlatmalarımızdır.
Selam ve dua ile…
…
Yunus EKŞİ